Ik krijg vaak de vraag: Wat is Non-dualisme nou eigenlijk? Hier een van de angles van waaruit het benaderd kan worden.
Wie of wat zijn we eigenlijk écht?
Dit is een van de oudste en lastigste vragen die filosofen al duizenden jaren stellen. In het Westen hebben we sinds de Griekse wijsgeer Plato geloofd dat lichaam en ziel los van elkaar bestonden. Dit was de basis van het dualistisch denken. Ons lichaam was sterfelijk, maar de ziel niet.
Het dualistisch denken heeft plaats gemaakt voor modern individualisme. We zijn allemaal uniek. De ziel bestaat niet en dood is dood. Wie we werkelijk zijn, lijkt in deze context een onzinnige vraag.
Maar kan het zijn dat we van dit hyperindividualisme eenzame en egoïstische mensen zijn geworden, die zich niet verbonden voelen, niet met elkaar en niet met de wereld om ons heen?
Non-dualisme (Advaita vedanta), een van de oudste filosofische scholen in India, werpt een andere blik op wat we werkelijk zijn, een onlosmakelijke eenheid oftewel, alles is een. Deze gedachte kennen we ook van andere oosterse scholen. Maar weten we wat dat betekent? Zijn we dan hetzelfde als een stoel, een boom of een ander mens? Ja, feitelijk klopt dat. Ook al lijkt dat niet zo.
We pakken even het volgende voorbeeld erbij. We stellen ons de zee voor. Als vorm verschillen alle golven van elkaar. Maar wat alle golven gemeen hebben is water. In uiterlijk verschillen we als mens van elkaar. Maar wat hebben we innerlijk gemeen? Ons bewustzijn, dat wil zeggen: doordat we kunnen zien, horen, voelen, ruiken, proeven en denken, zijn we ons bewust. Van onszelf. Van de wereld om ons heen.
Oosterse filosofen draaien dit om. Zintuigelijke waarneming is het resultaat van bewustzijn, dus bewustzijn is de onderliggende voorwaarde voor het bestaan. Zoals een golf niet uit iets anders dan water kan bestaan, kunnen wij niet uit iets anders dan bewustzijn bestaan.
Als wij denken dat we los van de natuur staan, kunnen we gaan denken dat we een ander pad hadden kunnen bewandelen. Maar volgens Advaita is alles één. We staan niet los van de natuur en zijn ook geen onderdeel van de natuur. Wij ZIJN de natuur, als eenheid. Wat levert deze wijsheid ons op? Het einde van het lijden, zei Boeddha.
Als een golf gelooft dat hij afzonderlijk van het water bestaat, kan hij denken dat hij tegen de zee in kan zwemmen. Dat levert innerlijke weerstand op, want het is onmogelijk. Hij is geen onderdeel van de zee. Hij IS de zee, als eenheid.
Wie we echt zijn? Dit lijkt een vraag, maar het is een antwoord. En een opdracht. Onderzoek wie je werkelijk bent.
Als we voorbij het misverstand kunnen komen dat we afgescheiden van al het andere bestaan, als duale wezens tegenover God, of als hyper-individuele mensen die alleen van zichzelf zijn, verschijnt de complete vrijheid, zei Boeddha.
Dat wordt ook wel verlichting genoemd.
Namasté, Dolph
Comments